Bazylia – królewska przyprawa – niezastąpiona do pizzy i pomidorów

Bazylia nie jest mamą bazyliszka.
Prababunie sadziły bazylię w doniczkach
Od okien po strych domu
Wędrował korzenny zapach, niby cynamonu
(W. Ścisłowski)

Łacińska nazwa bazylii  – basilicum – po polsku oznacza królewski. Suszoną bazylią przyprawia się pieczenie wieprzowe, ryby, sosy, grochówkę, duszone warzywa, potrawy z fasoli, pizzę. Bazylii raczej nie łączy się z innymi przyprawami. Wyjątkiem  mogą być czosnek, oregano, tymianek, estragon.

Bazylia – przyprawa niezbędna do pomidorów

Ojczyzną bazylii jest tropikalna strefa Azji, stamtąd przywędrowała do południowej Europy. Tam też występuje w stanie naturalnym, w krajach basenu Morza Śródziemnego.  Obecnie uprawia się ją  w wielu krajach na świecie, także w Polsce.  Jest to roślina jednoroczna, dorastająca do 50 cm wysokości, o kanciastej łodydze, w górze rozgałęzionej. Kwitnie w lipcu i w sierpniu.  Roślina odznacza się korzennym smakiem i mocnym balsamicznym aromatem. Ziele bazylii zawiera olejki eteryczne, garbniki, sole mineralne.
W średniowieczu bazylię polecano melancholikom i flegmatykom. Bazylia poprawia trawienie, zapobiega wzdęciom i pobudza wydzielanie soków żołądkowych, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Stosowana jest także w medycynie ludowej właśnie przy stanach obniżonego nastroju.
Bazylia uważana jest za przyprawę nadającą się do dań z pomidorów. Zupa pomidorowa nią przyprawiona nabiera nowego smaku, nowego wyrazu. Ponadto przyprawia się nią potrawy kuchni włoskiej, francuskiej, kaukaskiej. Suszoną bazylią przyprawia się pieczenie wieprzowe, ryby, sosy, grochówkę, duszone warzywa, potrawy z fasoli, pizzę.

Nalewka na bazylii: 10 dag suszonych liści bazylii, 1 g goździków zalać w słoju 1l białego wytrawnego wina, zmieszanego z 50 ml winiaku lub brandy. Odstawić na 2 tygodnie, przefiltrować i rozlać do butelek. Nalewkę stosuje się w schorzeniach nerwowych, przy bólach żołądka, wątroby, jelit.

Sałatka erewańska: 1 świeży ogórek, 3 pomidory, 1 strąk papryki, 1 cebula, 1-2 łyżki posiekanej bazylii i kolendry, ocet winny, sól, pieprz. Ogórek i pomidory obrać, paprykę oczyścić z gniazd nasiennych. Cebulę, ogórek i pomidory pokrajać w talarki, paprykę w paski. Układać warzywa w salaterce warstwami, każdą warstwę posypując solą i pieprzem. Całość skropić octem winnym lub sokiem z cytryny i posiekanymi ziołami.

Przepis na pizzę włoską: 30 dag mąki wymieszać z drożdżami (2 dkg) rozpuszczonymi w filiżance letniej przegotowanej wody z dodatkiem odrobiny cukru. Dodać troszkę soli. Do ciasta nie należy dodawać jaj ani tłuszczu. Przykryć je serwetką i postawić w cieple. Gdy dwukrotnie zwiększy objętość, lekko zagnieść, rozwałkować na placki o grubości 5 mm i ułożyć na blasze. Sugo, czyli sos pomidorowy, stanowiący konieczny dodatek do pizzy, przygotowuje się z drobno posiekanej cebuli i czosnku duszonych w oleju słonecznikowym do przezroczystości.  Następnie dodaje się obrane ze skórki i pokrajane pomidory i gotuje do silnego zagęszczenia. Doprawić do smaku solą, pieprzem oraz drobno posiekanym zielem bazylii i pietruszki. Na rozwałkowanym cieście układać warstwę cienko pokrajanego żółtego sera, duszonych grzybów, gotowanego mięsa lub ryby. Na to dać warstwę sosu, posypać jeszcze bazylią i wstawić do piekarnika na 15-20 minut. Najlepiej oczywiście smakuje na gorąco.