Gurmar – Indyjskie zioła na cukrzycę

Gurmar (Gymnema sylvestre) to pnącze pochodzące z Indii, gdzie jest szczególnie popularne, dzięki wielowiekowej tradycji wykorzystania jego właściwości w lecznictwie. Na szeroką skalę rozpropagowała to zioło praktyka ajurwedyjska, wyzyskująca gurmar w terapii cukrzycy, malarii, a nawet jako wsparcie w postępowaniu po ukąszeniu przez węża. Z tego staroindyjskiego systemu lecznictwa niekonwencjonalnego, na skutek wielu badań, potwierdzających skuteczność terapeutyczną rośliny, trafiła ona do współczesnej medycyny.

Gurmar herbatka obniżająca poziom cukru

Gymnema wije się niczym winorośl w wilgotnych zakątkach tropików i subtropików Azji południowej, wschodniej, Afryki, Malezji i Sri Lanki. Jej niewielkich rozmiarów zielone liście, w kształcie owalne i eliptyczne, stanowią najistotniejsze źródło kwasu gymneminowego, najcenniejszego związku aktywnego, zidentyfikowanego w jej składzie. To właśnie dzięki obecności tych specyficznych glikozydów, blokujących receptory smaku słodkiego i obniżających poziom glukozy we krwi, gymnema sylvestre jest tak atrakcyjna dla medycyny. Im zawdzięcza swoją popularność oraz hinduskie miano – gurmar, czyli „niszczyciel cukru”.

Surowiec i związki aktywne

Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest susz pozyskany ze sproszkowanych liści rośliny, niekiedy także obeschłe i rozdrobnione: łodyga i kora. Z bezwonnych, gorzkich

w smaku liści, wytwarza się następnie preparaty w postaci proszku, kapsułek, tabletek, herbat i nalewek. Najwartościowszymi substancjami czynnymi wchodzącymi w skład surowca są wspomniane pochodne kwasów oleanowych, czyli kwasy gymnemowe. Wartości lecznicze pnącza wynikają ponadto z obecności w jej liściach: gurmaryny, chromu, potasu, wapnia, kwasu hydroksycytrynowego, kwercetyny i kemferolu.

Działanie i zastosowanie

Liczne badania laboratoryjne i wieloletnia praktyka terapeutyczna potwierdziły wysoką skuteczność kwasów gymnemowych w leczeniu cukrzycy. Związki te blokują wchłanianie glukozy z pożywienia, stabilizując w ten sposób jej poziom we krwi, redukują zdolność rozpoznawania smaku słodkiego, dzięki czemu hamują łaknienie pokarmów bogatych w cukry. Kwasy obniżają także poziom cholesterolu całkowitego, frakcji WLDL i LDL oraz triglicerydów. Białkowa gurmaryna wprost odpowiada za znieczulanie receptorów smakowych, a chrom wspiera i reguluje metabolizm węglowodanów, normalizuje poziom cukrów we krwi, jako składnik tzw. czynnika tolerancji glukozy. Chrom i pozostałe biopierwiastki obecne w suszu wspierają także produkcję insuliny i wzmagają wydzielanie tego hormonu do krwiobiegu. Dowiedziono ponadto, iż związki aktywne gurmaru regenerują komórki trzustki. Kemferol i kwercetyna działają przeciwalergicznie i przeciwzapalnie. Te wszystkie właściwości powodują, iż roślina wykorzystywana jest z powodzeniem, wraz

z innymi lekami i pod kontrolą lekarza, w terapii cukrzycy. Osobom zdrowym pomaga kontrolować apetyt, utrzymać się w zaleceniach dietetyka. Pozwala łatwiej i skuteczniej obniżać masę ciała. Zalecana jest również jako środek wspomagający leczenie w chorobach krążenia, u chorych z dysfunkcjami czynnościowymi wątroby i trzustki. Wspomagająco stosuje się gurmar w walce ze stanami zapalnymi.

Przepisy

Zioło w postaci tabletek lub kapsułek przyjmuje się zazwyczaj trzy razy dziennie wraz z posiłkiem. Można również stosować gurmar w formie herbaty czy wywaru. Wystarczy wówczas zalać susz lub proszek, w porcji około jednogramowej, szklanką wrzątku; parzyć pod nakryciem przez pół godziny i wypijać napar trzykrotnie w ciągu dnia, najlepiej przed posiłkiem. Proszek bywa także spożywany jako zawiesina po zmieszaniu z ciepłą wodą. Ze względu na specyficzny, gorzki smak, rzadko podaje się go w posiłkach, ale i ten sposób podania ma swoich zwolenników. Można użyć sproszkowanego gurmaru do posypania kanapki lub też sporządzić odżywczy koktajl z jego dodatkiem. Dobrze będzie smakował jako składnik napoju przyrządzonego z mleka, zmiksowanych bananów i brzoskwiń, doprawionych miodem i cytryną lub cynamonem. Susz wykorzystać można także do przygotowania nalewki. Wówczas należy zalać 100g zioła alkoholem 75% w ilości około 300ml. Odstawiona i co dzień wstrząsana nalewka, będzie gotowa do spożycia po tygodniu. Pijemy ją trzy razy dziennie po 10ml.